برجام به فرجام رسید: اینک بدون تحریم…

پس انجام توافق تاریخی وین در ۲۳ تیرماه ۹۴، نیمه شب گذشته، زمان اجرای برجام فرارسید و بسیاری از تحریم ها برداشته شد. با دیپ لوک همراه باشید…

نیمه شب گذشته با تایید آژانس بین المللی انرژی هسته ای در مورد اجرای تعهدات از سوی ایران، زمان اجرای برجام فرارسید و بسیاری از تحریم های آمریکا و اتحادیه ی اروپا علیه ایران برداشته شد. این توافق شروع فصل تازه ای در تاریخ ایران خواهد بود. البته همانطور که دکتر صادق زیبا کلام هم در مقاله ی امروز خود در روزنامه ی قانون، نوشت: برجام، عصای موسی نیست، نباید انتظار داشته باشیم که اثرات این توافق به یکباره شرایط ایران متحول کند، بلکه باید به دنبال اثرات مثبت تدریجی آن باشیم. در ادامه شما را به مطالعه ی یادداشت امروز سردبیر روزنامه اعتماد و همچنین مقاله ی صفحه ی اقتصادی آن در مورد لیست تحریم های لغو شده ی این توافق دعوت می کنم.

صبح بدون تحریم

نگاه سردبیر 

دیشب مردم ایران اسلامی آسوده تر از همیشه سر بر بالین خود گذاشتند تا امروز که سپیده دم از افق بیرون زد صبح بدون تحریم را آغاز کنند. بله دیروز سرانجام ساعت یک بامداد امروز دیوار تحریم فروریخت.
بخواهیم یا نخواهیم آنچه اتفاق افتاد خارق اجماع ملی در ایران با نظارت و هدایت رهبر انقلاب بود. هر چند پیشاپیش حل دیپلماتیک بحران هسته ای ایران، تصمیمات شورای عالی امنیت ملی بوده باشد یا روش و تدبیر حسن روحانی و دولت اعتدال: تلاش های بی انتهای محمد جواد ظریف و همراهانش در وزارت خارجه بوده باشد یا همراهی علی لاریجانی و هوادارانش در مجلس شورای اسلامی: حاصل کارشان، لااقل فراهم آمدن فراغتی فرخنده است. این فراغت فرخنده که چیزی نیست جز خروج از بن بست تحریم و تهدید و شروع فصل نو. این گشایش حاصل نشد و به دست نیامد مگر آنکه کارگزاران جمهوری اسلامی طی ٢٨ ماه مسیر نفس گیر، این بزنگاه سخت و صعب و پرالتهاب را با منطق دیپلماسی و فرمول مذاکره و گفت وگو پشت سرگذاشتند.
ساعات و دقایق بی شمار و پر از دلهره ای پای این کارزار صرف شد تا اختلافی که جامعه ایران را به سمت دالان تاریک جنگ سوق می داد به مسیر صلح کشیده شود. روحانی و ظریف با پشتیبانی و حمایت رهبری انقلاب برای عبور از گرداب پرونده هسته ای نه به توصیه های طالبان تقابل و نزاع اعتنا کردند و نه دست تقدیر به چنگ حوادث و زمانه سپردند. آنها راه سومی را رفتند که جهان امروز برآن عنوان تعامل و عقلانیت می نهد. اینک حسن روحانی و یارانش در تعقیب منطق گفت وگوی هسته ای به هر سه محصول میمون مذاکره: تحصیل منافع ملی، رفع اتهام و اثبات راستی ایران اسلامی دست یافته اند.
تا پیش از ٢٧ دی باورش دشوار بود که حصر بین المللی ایران شکسته شود اما بالاخره ممکن شد و حصر جهانی ایران شکست. دیگر این امر واقعیت دارد که ایران آرام آرام از کابوس وجود زنجیره های تحریم خارج می شود. از امروز، روزگاری البته سخت تر اما امیدوارانه تر آغاز می شود. صبح امروز وقتی کلید کاسبان، حجره های بازار را باز می کند و نبض چهارراه استامبول به جریان می افتد و همزمان تلاطم اتاق شیشه ای حافظ تکان می خورد، راه تازه اقتصاد ایران گشایش می یابد. ازهمین امروز است که فرآیند مبادلات اقتصادی ایران در بازار جهانی نیز به حالت «عادی» بازمی گردد و دیگر کسی نگران بده بستان اقتصادی با ایران نخواهد بود.
شاید در گام نخست دوران پساتحریم، مراحل اداری و صدور دستورالعمل ها به ویژه در اروپا و امریکا و اجرای شیوه نامه های لغو تحریم اندکی زمان ببرد تا از صدر تا ذیل اجرا شود اما از صبح امروز انتظار ها پایان می یابد و خون تازه ای به کالبد نیمه جان اقتصاد تزریق می شود تا پیکر نیمه جان اقتصاد جانی دوباره بگیرد.
اما این راه تازه اصول و روشی دارد که باید مدنظر قرار بگیرد. قبل از هر چیز باید در داخل کشور دوران سخت پسابرجام را باهمدلی وهمزبانی آغاز کنیم، اجرای برجام چنان بر اقتصاد و سیاست ما تاثیر می گذارد که بدون شک برای مدیریت آن به «اجماع ملی» نیاز خواهد بود. از عالی ترین مقام نظام اسلامی تا ارشد ترین مقام اجرایی کشور تا مسوولان ارشد اقتصادی و فعالان اقتصادی وحتی سیاستمداران بر این نکته صحه می گذارند که تنها راه اصلاح و بهبود اقتصاد ایران پذیرش فرآیند توسعه متوازن، همه جانبه و پایدار، تقویت نهاد بازار و بخش خصوصی و نیز آزادسازی اقتصادی و آنگاه خصوصی سازی، براساس اصل ۴۴ و سیاست های کلی آن و جذب سرمایه های خارجی و رشد صادرات و بازرگانی خارجی خصوصی است و شکی نیست در هیاهوی راه حل های موجود همه باید بر سر عملیاتی کردن این سرفصل ها به اجماعی نگرشی برای اجماع اقتصادی برسند تا این فصل نو به برکات و ثمرات پرعددی برای ملک و ملت ختم شود.
از این رو دراین دوران تازه، نخستین شرط بهبود سپهر عمومی داخلی برای مشارکت حداکثری همه نیروهای اقتصادی و اجتماعی در جهت توسعه کشور است. تحولات آینده نیازمند وفاق در سطح نظام تصمیم گیری، اجماع در سطح نخبگان و مدیریت مطالبات در سطح مردم است. حرکت در چارچوب سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و بهره گیری از مزیت ها و ظرفیت های داخلی کشور با توجه به امکان جذب سرمایه و منابع خارجی با محوریت اصلاحات ساختاری در درون است. در واقع همان طور که حسن روحانی چندی پیش اشاره کرد «اکنون نوبت سیاست است که به اقتصاد، سوبسید بدهد!». پس کشور باید از این گردنه عبور کند و این عبور مستلزم یک عزم سیاسی جدی در مقامات ارشد کشور است. سوی دیگر این ماجرا در سیاست داخلی است. انتخابات اسفندماه جاری و روند اجرایی و نظارتی آن همچون بررسی صلاحیت ها و فراهم کردن مقدمات انتخابات برای حضور حداکثری و باشکوه همه جانبه تمام قشرهای مردمی همچون انتخابات ٩٢ می تواند این سوبسید را به اقتصاد بدهد و راه نیمه تمام آن انتخابات را تمام کند.
نکته دیگر، شرایط اقتصادی کشور در دوران پساتحریم به طور حتم می تواند رو به بهبود باشد. اما بهبود وضعیت، تدریجی و آرام خواهد بود و انتظار تحول بزرگ و آنی نمی رود. از این رو مدیریت مطالبات و انتظارات افکار عمومی در این دوره تعیین کننده است.
مهم آن است در مسیری حرکت کنیم که می دانیم درست و رو به بهبود است اما طرح این موضوع با مردم و مدیریت انتظارات حائز اهمیت بسیار است. چنانچه مدیریت انتظارات به عنوان یک موضوع ملی و فراجناحی در نظر گرفته نشود و به جای آن، تحریک انتظارات محور رقابت های سیاسی قرار گیرد و اساسا چنانچه در مقطع پساتحریم عرصه موضوعات ملی از عرصه مباحث جناحی تفکیک دقیق نشود و وفاق بر سر موضوعات ملی حاصل نشود، به طور حتم همه «بدون استثنا» متضرر خواهند شد.
٢۶ دی ماه یک آغازی بر پایانی است، صبح بدون تحریم: زندگی در این صبح تازه راه و روش خود را دارد، همه باید دست در دست دولت با همدلی و همزبانی مسیر جدیدی را که برای بهبود وضعیت اقتصادی مردم و بهسازی موقعیت ایران آغاز شده طی کنند و سنگ راه هم نشوند.
توافق هسته ای را می توان تابلو یک راه جدید از سیاست ورزی به حساب آورد: راهی که در آن ایران و ایرانی با زبان و منطق جدید با جهان سخن می گوید و بدبینی ها و کدورت های گذشته جای خود را به حس رقابت و همکاری می دهد. در این مرحله شهروند و سیاستمدار ایرانی دیگر نمی خواهد هیچ دولت و کشوری از افزایش قدرت او احساس خطر کند.
شکستن حصار، خارج کردن اقتصاد کشور از گرداب تحریم های پیاپی جهانی و در نهایت اثبات منطق و مرام صلح طلبی ایرانیان: اینها همه معجزه بازگشت عقلانیت به دیپلماسی و «همکاری ملی» برای حل پرونده هسته ای بود. حالانوبت آن است همین تجربه را در دوران پسابرجام در داخل تکرار کنیم تا دیوار بی اعتمادی میان جناح ها برداشته شود، کلافگی مردم از افراط و تجادل های کاذب به اتمام رسد و آسایش و آرامش مردم در سایه اصلاحات و اعتدال دوباره متولد شود تا ایران و ایرانی بتوانند همانی باشند که باید باشند.

امروز ایران با این تحریم ها خداحافظی می کند
«اعتماد» گزارش می دهد

گروه اقتصادی | موعود بالاخره از راه رسید. از پس بیش از دو سال مذاکره، بالاخره دیوار بلند تحریم علیه ایران فروریخته است. دیواری که از مدت ها قبل ترک خوردنش مشهود بود. رفت و آمد مکرر هیات های اروپایی به ایران و همچنین رایزنی ها و ابراز تمایل سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی اروپایی، آسیایی و افریقایی برای فعالیت در ایران نخستین نشانه های لغزش دیوار بلند تحریم ها بود. حالااما تلاش ها به ثمر رسیده تا هفته ای توفانی مقابل روی اقتصاد ایران باشد. هفته ای که با لغو تحریم ها تحولاتی تاریخی را در دل خود خواهد داشت.
بخش های مختلف اقتصادی در شیپور آماده باش دمیده اند. تنها بورس ها برای بهره گیری از فضای جدید به صف نشده اند، بانکی ها، صنعتی ها، نفتی ها، معدنی ها و… همگی خود را برای ورود به دوران تازه آماده می کنند. دوره ای که به گواه بسیاری از کارشناسان هم سنگ امضای قرارداد ۵٩٨ در عرصه داخلی است. این مهم از نظر آنها که در ماه های گذشته راهی ایران شده اند نیز دور نمانده است. بررسی ها نشان می دهد ا ز ابتدای سال جاری تاکنون حدود چهار هزار فعال اقتصادی و بازرگان در قالب هیات هایی از سراسر جهان راهی ایران شده اند و این یعنی اقتصاد ایران در آستانه تعمیق رکود در اقتصاد جهان روزهایی متفاوت را انتظار می کشد. اقتصاد ایران اما پس از لغو تحریم ها چه تغییری را شاهد است؟

کدام تحریم ها از سوی اروپا لغو می شود؟
تحریم های مربوط به کمک های بلاعوض، کمک های مالی و وام های ترجیحی لغو می شود.
تحریم های مربوط به حمایت مالی برای تجارت با ایران لغو می شود.
ارا یه خدمات بیمه ای، تایید بیمه یا بیمه اتکایی امکان پذیر می شود.
تحریم های مربوط به انتشار اوراق قرضه تضمین شده از سوی دولت ایران لغو می شود.
تحریم های مربوط به واردات نفت و گاز از ایران لغو می شود.
تحریم های مربوط به واردات فرآورده های پتروشیمی از ایران لغو می شود.
تحریم های مربوط به صادرات تجهیزات کلیدی بخش های نفت، گاز و پتروشیمی لغو می شود.
معاملات با بخش انرژی ایران مشمول تحریم نخواهد بود.
تحریم معاملات با بخش های کشتیرانی و کشتی سازی ایران برطرف می شود.
تحریم های مربوط به بخش حمل و نقل رفع می شود.
تجارت طلاو سایر فلزات گرانبها با ایران امکان پذیر است.
تحریم های مربوط به الماس، اسکناس و سکه لغو می شود.
تحریم های مرتبط با نرم افزار لغو می شود.
با لغو تحریم ها امکان تجارت گرافیت، فلزات خام یا نیمه ساخته مانند آلومینیوم، فولاد، زغال سنگ و نرم افزار برای یکپارچه سازی فرآیندهای صنعتی امکان پذیر است.
نام افراد و نهادها از فهرست اشخاص ویژه و بلوکه شده حذف خواهد شد.

کدام تحریم از سوی امریکا لغو می شود؟
لغو تحریم فروش هواپیماهای تجاری یا مسافربری و قطعات و خدمات مربوط به ایران از سوی امریکا اجرایی می شود.
مجوز صادرات فرش و مواد غذایی از جمله پسته و خاویار از مبدا ایران به امریکا صادر می شود.
تحریم های اعمالی بر افراد و اشخاص حقوقی شامل بانک مرکزی ایران، سایر موسسات مالی ایرانی (مندرج در الحاقیه)، شرکت ملی نفت ایران، شرکت بازرگانی نفتیران (نیکو)، شرکت ملی نفتکش و سایر افراد و اشخاص حقوقی که توسط خزانه داری به عنوان دولت ایران شناسایی شده اند لغو می شود. همچنین اتباع تحریم شده یا افرادی که اموال شان توقیف است نیز با لغو تحریم روبه رو خواهند شد.
تحریم ریال ایران لغو می شود.
تحریم خرید و فروش اسکناس امریکا به دولت ایران لغو می شود.
محدودیت های تجارت دو جانبه بر درآمدهای ایران که در خارج از کشور است، شامل محدودیت های مربوط به نقل و انتقال درآمدها لغو می شود.
تحریم خرید، پذیره نویسی یا تسهیل معاملات دیون حاکمیتی ایران، شامل اوراق قرضه دولتی لغو می شود.
خدمات پیام رسانی به بانک مرکزی ایران و موسسات مالی ایرانی برقرار می شود.
تحریم ارایه خدمات بیمه یا بیمه اتکایی در رابطه با فعالیت های سازگار با برجام لغو می شود.
تلاش ها برای کاهش فروش نفت ایران شامل محدودیت ها بر مقدار فروش نفت ایران و کشورهایی که می توانند نفت ایران را بخرند لغو می شود.
تحریم سرمایه گذاری، شامل مشارکت در سرمایه گذاری های مشترک، کالاها، خدمات، اطلاعات، فناوری، دانش و کمک فنی برای بخش نفت، گاز و پتروشیمی لغو می شود.
تحریم خرید، تحصیل، فروش، حمل و نقل یا بازاریابی نفت، فرآورده های پتروشیمی و گاز طبیعی از ایران لغو می شود.
تحریم صادرات، فروش یا عرضه فرآورده های نفتی تصفیه شده و فرآورده های پتروشیمی ایران لغو خواهد شد.
تحریم معامله با بخش انرژی ایران شامل معامله با شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفتکش ایران، شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو)، شرکت ملی نفتکش لغو می شود.
تحریم تجارت طلاو سایر فلزات گرانبها با ایران لغو می شود.
تحریم معامله با بخش های کشتیرانی و کشتی سازی لغو می شود.
فروش، عرضه یا انتقال کالاها و خدمات مورد استفاده با بخش خودروسازی ایران امکان پذیر می شود.

با لغو تحریم ها چه اتفاقاتی می افتد؟
٣٢ میلیارد و ششصد میلیون دلار پول بلوکه شده ایران در سراسر جهان آزاد خواهد شد.
٢٠ میلیارد دلار هواپیمای جدید مسافربری وارد ناوگان هوایی ایران می شود.
١٠ درصد هزینه پول برای فعالان اقتصادی کاهش می یابد.
دو میلیون بشکه نفت ایران وارد بازارهای جهانی می شود. در حال حاضر میزان صادرات نفت ایران یک میلیون بشکه است.
۴٠ میلیارد دلار سرمایه در سال جذب صنعت انرژی ایران می شود. ایران پیش بینی کرده است تا پنج سال آتی ٢٠٠ میلیارد دلار سرمایه در بخش انرژی جذب کند.
١٨٠ میلیون دلار زعفران از ایران صادر خواهد شد. در حال حاضر میزان صادرات زعفران حدود ٩٧ میلیون دلار است. پیش بینی می شود این رقم دو برابر شود.
۵٠٠ میلیون دلار فرش از بازار ایران قابلیت صادرات خواهد داشت. در حالی صادرات فرش در سال گذشته به ١١٧ میلیون دلار رسید که پیش از تشدید تحریم ها صادرات فرش حدود ۵٠٠ میلیون دلار گزارش شده است.
٣٠ درصد حداکثر کاهش قیمت در عرصه واردات است. بررسی ها نشان می دهد هزینه واردات بین ١٠ تا ٣٠ درصد با لغو تحریم ها کاهش می یابد.
١ میلیارد دلار امکان بالقوه صادرات پسته فراهم خواهد شد. آمار گمرک نشان می دهد پسته ایرانی در سال ١٣٩٣ تنها به بلاروس صادر شده است. بازارهای امریکا و اروپا با لغو تحریم دوباره در دسترس ایران قرار خواهد گرفت. براساس توافق صورت گرفته صادرات پسته، خاویار، فرش و مواد غذایی ایرانی به بازار امریکا آزاد می شود. این به آن معناست که بازارهای تازه ای پیش روی ایران قرار می گیرد.
امکان اعطای تسهیلات از سوی نهادهای بین المللی به ایران فراهم می شود.
شعب بانک های ایرانی در خارج از کشور بازگشایی می شود.