این روزها، داغترین خبر علمی، معرفی برندگان جوایز نوبل است. مراسم معرفی از دو روز پیش آغاز شده و جوایز پزشکی و فیزیک هریک به طور مشترک به سه دانشمند اهدا شد. امروز نوبت به جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۷ رسیده که دقایقی پیش باز هم به طور مشترک به سه دانشمند برای توسعهی یک روش تصویربرداری نوین اهدا شد. با دیپ لوک همراه باشید…
اعضای آکادمی نوبل لحظاتی پیش در نشست خبری جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۷ ،ژاک دوبوشه (Jacques Dubochet)، یواخیم فرانک (Joachim Frank) و ریچارد هندرسن (Richard Henderson) را برای «توسعهی میکروسکوپ کرایو الکترون برای تعیین با قدرت تفکیک بالای ساختار ملکولهای زیستی در محلول» به عنوان برنده اعلام کردند.
اطلاعات زیر از سایت رسمی جایزه نوبل استخراج شده است:
متن نشست خبری اعلام برندگان جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۷ : تکنولوژی میکروسکوپ جالبی که بیوشیمی را متحول میکند…
ما به زودی میتوانیم تصاویری با قدرت تفکیک اتمی از سیستمهای پیچیدهی زیستی داشته باشیم. جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۷ برای توسعهی میکروسکوپ کرایو الکترون (Cryo-EM) که تصور ملکولهای زیستی را ساده کرده و بهبود میبخشد، به ژاک دوبوشه (Jacques Dubochet)، یواخیم فرانک (Joachim Frank) و ریچارد هندرسن (Richard Henderson) اهدا میشود. این روش بیوشیمی را به عصر جدیدی وارده کرده است.
تصویر، کلید درک یک پدیده است. اکتشافات خیرهکنندهی علمی اغلب بر پایهی تصویرسازی موفق اشیایی که با چشم انسان دیده نمیشوند، ساخته شدهاند، این در حالیست که تصاویر بیوشیمیایی، فضاهای خالی زیادی دارند، زیرا تکنولوژیهای در دسترس، برای تولید تصاویر سیستمهای ملکولی زیستی، مشکل داشته اند؛ اما میکروسکوپ کرایو الکترون، همه چیز را تغییر داد! محققان حالا میتوانند ملکولهای زیستی را در حال حرکت، فریز کرده و فرآیندهایی که قبلا تاکنون هیچگاه ندیدهاند، ببینند؛ فرآیندهایی که هم برای درک بنیادی شیمی حیات و هم برای توسعهی داروها نقشی تعیینکننده دارند.
تصور بر این بود که میکروسکوب الکترونی فقط برای تصویربرداری از مادهی بدون حیات، مناسب است، زیرا پرتوی قدرتمند الکترون، مادهی زیستی را تخریب میکند، اما ریچارد هندرسن در سال ۱۹۹۱،موفق به استفاده از میکروسکوپ الکترونی برای تولید تصویر سه بعدی یک پروتئین با قدرت تفکیک اتمی شد. این موفقیت بزرگ، توانایی تکنولوژی مورد نظر را ثابت کرد.
یواخیم فرانک، این تکنولوژی را کاربردی کرد. او بین سالهای ۱۹۷۵ و ۱۹۸۶، یک روش پردازش تصویر را توسعه داد که تصاویر دو بعدی و مبهم میکروسکوپ الکترونی را تجزیه تحلیل کرده و آن را به یک ساختار سه بعدی واضح تبدیل میکرد.
ژاک دوبوشه، آب را به میکروسکوپ الکترونی اضافه کرد. آب مایع در خلا میکروسکوپ الکترونی، بخار شده و باعث میشود ملکولهای زیستی تخریب شوند. دوبوشه در اوایل دههی ۱۹۸۰ موفق به تبلور آب شد، او آب را بسیار سریع سرد کرده و در واقع آن را به همان شکل مایعش در اطراف یک نمونهی زیستی جامد کرد که به ملکولهای زیستی اجازه میدهد شکل طبیعی خود را حتی در خلا حفظ کنند.
در ادامهی این راه، تک تک اجزای میکروسکوپ الکترونی، بهینه شده است. قدرت تفکیک اتمی در سال ۲۰۱۳ میسر شد و حالا دانشمندان میتوانند ساختارهای سه بعدی ملکولهای زیستی را تولید کنند. در چند سال گذشته، متون علمی پر از تصاویر جذابی ملکولهای زیستی شده، از پروتئینهای آنتی بیوتیک تا سطح ویروس زیکا. یبیوشیمی، در حال تجربهی یک پیشرفت خیرهکننده است که نوید آیندهای هیچانانگیز را میدهد…