نوبل فیزیک ۲۰۱۹ به فیزیک بزرگ‌مقیاس‌ها اختصاص یافت!

دقایقی پیش، آکادمی علوم سوئد جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۹ را به یک کیهان‌شناس و دو اخترفیزیکدان اهدا کرد: ۱/۲ جایزه به جیمز پیبلس (James Peebles)، به دلیل اکتشافات نظری در کیهان‌شناسی فیزیکی و ۱/۲ دیگر به طور مشترک به میشل مایور (Michel Mayor) و دیدیه کلاز (Didier Queloz) به دلیل کشف یک سیاره‌ی خارجی در حال چرخش به دور یک ستاره‌ی خورشیدگونه.

پژوهش‌های مربوط به جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۹ درک تازه‌ای از ساختار و تاریخچه جهان را به ما داده و کشف اولین سیاره در حال گردش به دور یک سامانه ستاره‌ای در خارج از منظومه شمسی را اعلام نموده است.

کارهای جیمز پیبلس در کیهان‌شناسی فیزیکی، کل این حوزه‌ی تحقیقاتی را اغنا نموده و بنیانی برای تغییر کیهان‌شناسی در طول ۵۰ سال اخیر ایجاد کرده است. چارجوب نظری وی که از اواسط دهه‌ی ۱۹۶۰ توسعه‌ یافت، بنیان ایده‌های امروزی درباره‌ی گیتی است.

مدل انفجار بزرگ، جهان را از اولین لحظه‌های خود ، تقریبا  ۱۴ میلیارد سال پیش توصیف می‌کند، زمانی که بسیار داغ و متراکم بود. از آن زمان به بعد، جهان در حال گسترش بوده و بزرگ‌تر و سردتر شده‌است. حدود ۴۰۰ هزارسال بعد از انفجار بزرگ، جهان شفاف شد و پرتوهای نور قادر به عبور از فضا بودند. حتی امروز، این پرتوی کهن در اطراف ما قرار دارد و بسیاری از اسرار جهان در آن پنهان است. جیمز پیبل با استفاده از ابزارهای نظری و محاسبات خود توانست این ردپاها را از بدو تولد عالم تعبیر کند و فرآیندهای جدید فیزیکی را کشف نماید. نتایج نشان می‌دهد در جهانی هستیم که فقط پنج درصد محتوایش شناخته‌شده است، یعنی همان ماده‌ای که ستاره‌ها، سیارات، درختان و ما را تشکیل می‌دهد. ۹۵ درصد بقیه آن، ماده تاریک و انرژی تاریک است. این یک راز و چالش برای فیزیک مدرن است.

در اکتبر ۱۹۹۵، میشل و دیدیر برای اولین بار، کشف یک سیاره خارج ازمنظومه شمسی را اعلام کردند که یک سیاره غیرخورشیدی است و به دور یک سامانه ستاره‌ای در کهکشان راه شیری در گردش است. رصدخانه پرووانس در جنوب فرانسه با استفاده از ابزارهای خاص، قادر به دیدن سیاره ۵۱ پگاسوس شد؛ یک توپ گازی عظیم‌الجثه که با بزرگ‌ترین غول گازی منظومه شمسی یعنی مشتری قابل مقایسه است. این کشف، انقلابی را در نجوم آغاز کرد و از آن زمان تاکنون، بیش از ۴ هزار سیاره غیر خورشیدی در راه شیری پیدا شده‌اند.

آن‌ها ایده‌های شکل‌گرفته ما را در مورد سامانه‌های سیاره‌ای به چالش می‌کشند و دانشمندان را وادار می‌کنند تا نظریه‌های فیزیک را در مورد فرایندهای فیزیکی سیارات اصلاح کنند. به کمک پروژه‌های متعددی که برای جستجوی سیاره‌های غیرخورشیدی برنامه‌ریزی شده‌، ممکن است در نهایت پاسخی برای این سوال همیشگی پیدا کنیم: آیا حیات دیگری وجود دارد یا خیر؟

برندگان امسال نوبل فیزیک ۲۰۱۹ ایده‌های ما را در مورد کیهان متحول کرده‌اند. در حالی که اکتشافات نظری جیمز پیلز به درک ما در مورد چگونگی تکامل جهان پس از انفجار بزرگ کمک می کند، میشل و دیدیر همسایگان کیهانی ما را در جستجوی سیارات ناشناخته کاوش کردند. اکتشافات آن‌ها برای همیشه برداشت ما از جهان را تغییر داده است.