امروز یازدهم دسامبر تولد یکی از برجستهترین فیزیکدانان کوانتومی، ماکس بورن است، کسی که با نگاه متفاوتش به دنیای تابع موج، نگرش جدیدی را در مکانیک کوانتومی بنیان نهاد. او در عصر طلایی مکانیک کوانتومی، یعنی دههی ۱۹۲۰، همراه با بزرگترین فیزیکدانان کوانتومی، نقش مهمی در توسعهی مکانیک کوانتومی داشت. گوگل دودل هم در پاسداشت مقام این دانشمند و فیلسوف بزرگ، تولد وی را جشن میگیرد. با دیپ لوک همراه باشید…
گوگل دودل (Google Doodle)، طرح جالبی از سوی کمپانی گوگل است که طبق آن، به مناسبتهای خاص از جمله، تولد و بزرگداشت افراد بزرگ و مشهور یا تعطیلات ویژه، لوگوی اصلی موتور جستجوی گوگل تغییر میکند، به گونهای که کاربر میتواند با کلیک بر روی آن، به صفحهی مربوط به آن مناسبت در سایت گوگل دودل رفته و دربارهاش، اطلاعات بیشتری مطالعه کند. امروز، گوگل دودل به ماکس بورن اختصاص یافته است (امروز تولد روبرت کخ، پزشک معروف آلمانی نیز است که گوگل دودل برای این دانشمند هم لوگوی اختصاصی طراحی کرده و ممکن است امروز لوگوی وی را نیز در گوگل دودل مشاهده کنید. البته یادتان نرود به دلیل تحریمهای گوگل علیه ایران، گوگل دودل با آی پی ایران قابل مشاهده نیست و اگر اصرار به دیدن آن دارید، باید از ابزاهای تغییر آی پی استفاده کنید!). گوگل دودل، در وصف ماکس بورن چنین نوشته است:
یک اتم، کوچکترین جز ماده است. مکانیک کوانتومی، بخشی از فیزیک است که ماده را در چنین مقیاس کوچکی مطالعه میکند: علمی که منجر به اختراع کامپیوترهای شخصی، لیزرها و دستگاه های تصویربرداری (مانند MRI) شده است. امروز گوگل دودل، صد و سی و پنجمین تولد ماکس بورن را جشن میگیرد، فیزیکدان و ریاضیدان آلمانی که جایزه نوبل را برای اکتشافاتش در زمینهی مکانیک کوانتومی برنده شد. یک دانشجوی برجسته که درجهی دکترای خود را در دانشگاه گوتینگن کسب کرد و بعدها در آنجا استاد فیزیک نظری شد و با مشهورترین دانشمندان کوانتومی کار کرد. او در سال ۱۹۳۳ مجبور شد از آلمان به انگلیس برود. وی در دانشگاه ادینبورگ انگلیس به مدت ۲۰ سال استاد فلسفهی طبیعی بود و در سال ۱۹۵۴ پس از بازنشستگی، دوباره به وطنش، یعنی گوتینگن بازگشت. بورن در سال ۱۹۵۴ برای قاعدهی بورن موفق به دریافت جایزهی نوبل شد. قاعدهی بورن در واقع همان تفسیر آماری تابع موج است که مکان ذره را بر اساس احتمالات ریاضی پیشبینی میکند. قبل از این قاعده، دانشمندان تصور میکردند که تابع موج نشاندهندهی موج در دنیای حقیقی است. از طرفی بورن همچنین کشف کرد که ماتریسها هم میتوانند چنین نتایجی به دست دهند. این نظریهی انقلابی، حالا اساس تمام پیشبینیهای فیزیک کوانتومی را تشکیل میدهد.
تصاویر زیر، طرحهای اولیهی لوگوی امروز گوگل دودل برای ماکس بورن را نشان میدهند که در نهایت تصویر بالای صفحه، انتخاب شد: